Kweken jullie biologisch? Over biologische tuinplanten en natuurvriendelijk kweken

Kweken jullie biologisch? We snappen deze vraag goed. Biologisch klinkt logisch en als je onze teeltwijze kent, verwacht je misschien ook dat onze planten biologisch gecertificeerd zijn. Een keurmerk geeft je als consument houvast en is soms ook biologisch gecertificeerd plantgoed aanschaffen noodzakelijk als je als aankopende partij zelf SKAL gecertificeerd bent. Eerlijk gezegd kopen we zelf ook graag biologisch als het bijvoorbeeld om voedingsmiddelen gaat. Maar nee, wij zijn niet biologisch gecertificeerd. Dit is het korte antwoord. Voor het lange antwoord hebben we wat meer tekst nodig. Daarom hebben we deze blog geschreven.

Wat betekent het als een tuinplant biologisch is gekweekt?

De term biologisch is wettelijk beschermd. In Nederland mogen alleen bedrijven die onder controle staan van SKAL biocontrole deze term gebruiken en het Europees biologisch keurmerk dragen, het bekende groene blaadje. Als je online zoekt wat het keurmerk inhoudt, kom je vooral heel veel informatie over biologische landbouw en biologische voedingsmiddelen tegen. Over biologische boomteelt of biologische sierteelt kom je veel minder uitleg tegen. Dat is niet zo gek. Het keurmerk stimuleert telen in de volle grond en het investeren in een gezonde, vruchtbare en veerkrachtige bodem. Voor biologische teelten geldt dus dat ze in de volle grond moeten groeien. Om tuinplanten het hele jaar te kunnen verkopen, worden ze in potten gekweekt. Sinds 2019 is het pas toegestaan om biologische planten in potten te kweken, tot die tijd werd het gedoogd. Het biologisch kweken van tuinplanten in pot staat wettelijk gezien dus nog in de kinderschoenen.

Dit mag je verwachten van een biologisch gekweekte tuinplant in pot

Een biologische tuinplant in pot:

• is zonder chemische bestrijdingsmiddelen (pesticiden, fungiciden en herbiciden) opgekweekt,
• is opgekweekt zonder het gebruik van kunstmest,
• is bemest met meststoffen die goedgekeurd zijn door SKAL biocontrole en de verhouding van deze meststoffen en toepassing valt binnen de regels van SKAL biocontrole,
• groeit in potgrond dat bestaat uit grondstoffen die toegestaan zijn door SKAL biocontrole,
• is gekweekt op een bedrijf dat onder toezicht staat van SKAL biocontrole, die jaarlijks een controle op het bedrijf uitvoert en bij tenminste 5% van de aangesloten bedrijven jaarlijks een monster neemt voor verder onderzoek,
• wordt opgekweekt uit biologisch zaad, stek of ander uitgangsmateriaal als dat beschikbaar is. Als dat niet beschikbaar is mag er een vrijstelling worden aangevraagd en mag de kweker tijdelijk gangbaar (niet biologisch) zaad, stek, onderstammen, enthout etc. inkopen om verder op te kweken,
• is gentech vrij,
• wordt gekweekt op een bedrijf dat zorg moet dragen voor duurzame bedrijfsvoering op het gebied van milieu, waarbij het bedrijf bijdraagt een vergroten van biodiversiteit,
• in Nederland is mogelijk onder andere omstandigheden gekweekt dan een biologische plant in een ander Europees land, want ieder land interpreteert en implementeert de Europese verordeningen op zijn eigen wijze.

Wat valt er niet onder de biologische regelgeving?

Onder de biologische regelgeving valt niet:

• omgaan met waterkwaliteit en waterkwantiteit
• omgaan met afval en verpakkingsmateriaal
• regels over het vermijden van turf/veen of kokos in potgrond
• eisen op het gebied van energieverbruik
• regels voor arbeid, zoals eerlijke behandeling en sociale voorwaarden

Hoewel er natuurlijk kwekers zijn die al decennia ervaring mee hebben met natuurvriendelijk kweken en weten wat ervoor nodig is om in een pot een sterke plant te kweken, zien we deze kennis nog niet terug in de huidige eisen die SKAL biocontrole stelt aan de teelt van biologische tuinplanten.

Onze teeltwijze: gewoon natuurlijk

We zijn vanaf de start van ons bedrijf altijd gericht geweest op een stapje groener kweken. Dat betekent dat we in de loop der jaren onze teeltwijze steeds verder hebben verduurzaamd. Zo gebruiken we al jaren geen kunstmest meer en hebben we de afgelopen jaren ook het aandeel turf in onze potgrond flink teruggebracht. Op onze kwekerij worden helemaal geen bestrijdingsmiddelen gebruikt, ook niet de biologische (ja, die bestaan).

Verder streven we naar een zo natuurvriendelijk teeltwijze door met beleid organische meststoffen te gebruiken, door de kwekerij in te richten op basis van polycultuur, door water op te vangen en her te gebruiken, door plastic en andere grondstoffen her te gebruiken en te recyclen, door regeneratief te kweken, door te kweken in een onverwarmde kas, door samen te werken met andere kwekers, door zelf uitgangsmateriaal te verzamelen en door zo duurzaam mogelijk te verpakken en te verzenden.

Op onze kwekerijpagina ‘Wat doen we?’ hebben we onze teeltwijze beschreven en leggen we uit hoe we aan bovenstaande punten werken.

Onze ervaringen met SKAL BIOCONTROLE

Wij hebben in 2023 intensief onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om onder het keurmerk van SKAL te kunnen vallen, omdat we zeker de meerwaarde van een gecontroleerd keurmerk zien en omdat we een zelf ook streven naar een duurzame teeltwijze.

We kwamen er echter achter dat het gecertificeerd worden door SKAL voor ons brede assortiment, waaronder heel veel verschillende houtige planten, een enorme uitdaging is. We raakten teleurgesteld in de begeleiding van SKAL en de huidige interpretatie van SKAL wat betreft de wet- en regelgeving.

Bemestingsnormen

Zo zijn bijvoorbeeld de bemestingsnormen voor de pottenteelt overgenomen uit de vollegrondsteelt. Pottenteelt, met name die van houtige gewassen, is echter een vele malen intensievere teelt dan vollegrondsteelt: er staan meer planten op een vierkante meter. Het is dan ook logisch en nodig dat er per vierkante meter meer mest gegeven moet worden om gezonde en sterke planten te kunnen kweken, die na het planten een goede doorstart kunnen maken op de plaats van bestemming. Pottenteelt vraagt ook een andere verhouding qua meststoffen, omdat het bodemleven in een pot anders functioneert dan in de vollegrond. We zien momenteel dat de mestboekhouding soms op papier kloppend wordt gemaakt, passend binnen de regels van SKAL, maar dat vertaling naar de praktijk niet altijd de meest duurzame is.

Onduidelijkheid over interpretatie van regels

Het gebrek aan passende regels en kennis over sierteelt bij SKAL biocontrole maakt dat het als kweker een grote zoektocht is hoe we binnen deze regels toch gezonde planten kunnen kweken. De onduidelijkheid binnen SKAL zelf over de interpretatie en implementatie van deze regels maakt dat wij ook geen duidelijkheid kregen hoe we te werk moeten gaan. Dit is één van de struikelblokken waar we tegenaan liepen. Wij vinden controle logisch, maar wel op basis van vooraf duidelijk gestelde en op de pottenteelt afgestemde regels.

Vrijstellingen en uitgangsmateriaal

Nog een grote hindernis is het uitgangsmateriaal. De breedte van ons assortiment maakt dat we voor 2000 verschillende planten zaden, stekken, onderstammen en enthout moeten vinden. Een deel daarvan kunnen we op onze eigen kwekerij oogsten, maar onderstammen kweken is bijvoorbeeld echt een vak apart en dat doen wij zelf niet. Hiervoor zijn we afhankelijk van inkoop. Dit is biologisch simpelweg niet voor het grootste deel van onze teelten beschikbaar. Hiervoor moeten we dus vrijstellingen aanvragen. Ook al gebeurt dit binnen veel biologische bedrijven aan de lopende band vanwege het tekort aan biologisch uitgangsmateriaal, het betekent voor ons dat we een extra administratie moeten gaan voeren. Wij willen kweken, niet nog meer boekhouden. Als het uitgangsmateriaal biologisch gecertificeerd beschikbaar is, kopen we dit in. Wij vinden het namelijk wel heel wenselijk dat dit aanbod groter wordt en dat het gehannes met vrijstelling in de toekomst niet meer nodig is. Als het uitgangsmateriaal niet biologisch beschikbaar is, zoeken wij naar kwekers die zo veel als mogelijk aansluiten bij onze teeltwijze.

Biologische bestrijdingsmiddelen

Daarnaast vinden we dat de interpretatie van de EU-regels over biologische sierteelt in Nederland bijvoorbeeld op het gebied van bestrijdingsmiddelen, uitgangsmateriaal en watergebruik zelfs wel wat strenger mag. Biologische bestrijdingsmiddelen zijn vaak ook geen lievertjes, waarom zouden we die wel willen gebruiken in de sierteelt?

Samengevat, wat ons betreft is SKAL Biocontrole nog niet klaar voor bedrijven zoals het onze. Wij willen graag op een natuurvriendelijke manier planten kweken op basis van onze kennis en ervaring en een certificering zien we als waardevolle toevoeging, zodra de regels passend en helder zijn en bijdragen aan een steeds duurzamere teelt.

De toekomst: steeds een stapje groener!

We kunnen natuurlijk niet in de toekomst kijken en we zeggen altijd dat we op dít moment niet biologisch gecertificeerd zijn. Maar zeg nooit nooit. We weten dat er binnen de (biologische) sierteelt meerdere kwekers en organisaties tegen dezelfde onduidelijkheden aanlopen bij SKAL en de wens delen dat SKAL de regelgeving voor de sierteelt specificeert en strikter maakt. Het zou daarnaast ontzettend handig zijn als regelgeving voor biologische sierteelt EU-breed geldt. Wij blijven onszelf in ieder geval uitdagen om steeds een stapje groener te kweken, met of zonder keurmerk.

We zijn ons ervan bewust dat we als kweker geen zicht hebben op de hele sierteelt. We schrijven dus vanuit onze eigen ervaring. Heb je andere ervaringen, deel ze gerust. Het is ook niet onze bedoeling om biologische sierteelt in een kwaad daglicht te stellen. Integendeel, alle kwekers die pionieren op dit gebied dragen we een warm hart toe en we wisselen onderling volop kennis en ervaring uit. We zijn blij met deze ruimhartige samenwerking tussen natuurvriendelijke kwekers, bio en niet bio.

Zo kun je bijdragen aan een steeds groenere plantenteelt

Tuinier je graag natuurlijk en ben je op zoek naar sterke en natuurvriendelijk gekweekte planten? Koop dan je planten bij een ambachtelijke kweker die je kan vertellen hoe de plant is gekweekt. Een niet biologische gekweekte plant is niet altijd een gifbommetje en een biologisch gekweekte plant is niet altijd gifvrij, was het maar zo simpel. Door natuurvriendelijke kwekers te supporten, draag je bij aan een steeds groenere sierteelt.

Bedankt dat je de tijd hebt genomen om het lange antwoord te lezen. We hopen je met deze blog te hebben geïnformeerd over onze teeltwijze en onze afwegingen. Heb je na het lezen van deze blog nog een vraag over onze teeltwijze? We horen ‘m graag.